Fauna

W Magurskim Parku Narodowym stwierdzono występowanie łącznie 55 gatunków ssaków. Gatunkami najbardziej zagrożonymi i wymagającymi specjalnej troski są ryś  Lynx lynx i żbik Felis sylvestris . Ten ostatni należy w kraju do zwierząt ginących, jego jedyne znane stanowiska położone są w Karpatach. Ryś w Polsce jest również zwierzęciem rzadkim, ale oprócz Karpat występuje także w pn-wsch. części kraju. W Parku jego liczebność oceniana jest na około 3 osobniki. Gatunkiem bardzo nielicznym w MPN jest niedźwiedź brunatny Ursus arctos. Jego sytuacja jest jednak dość stabilna, dzięki stosunkowo silnej populacji w całych polskich Karpatach (około 100 osobników). Innym dużym ssakiem drapieżnym Parku jest wilk Canis lupus. Jego liczebność w Parku i otulinie nie przekracza 20 osobników, jednak średnie zagęszczenie jest dość wysokie i wynosi około 10 osobników na 100 km2 .
Dość nietypowym gatunkiem jak na teren górski jest występujący od 1979 r. w Beskidzie Niskim w liczbie około 10 osobników łoś Alces alces. Innymi interesującymi gatunkami są bóbr Castor fiber, wydra Lutra lutra i borsuk Meles meles. Bóbr występuje w liczbie około 6 rodzin i jego sytuacja wydaje się stabilna. W ostatnich latach obserwujemy wzrost jego liczebności w całym obszarze występowania w kraju. Podobne zmiany następują w populacji wydry. Sądzi się, że w ciągu ostatnich 10 lat powiększyła swą liczebność parokrotnie, jednak stan populacji magurskiej nie jest dokładnie rozpoznany. W przypadku borsuka liczebność w Parku oceniana jest na około 60 osobników.
Do pospolitych zwierząt w Parku należą sarny Capreolus capreolus, jelenie Cervus elaphus i  dziki Sus scrofa, a także kuny leśne Martes martes i lisy Vulpes vulpes. Z uwagi na ciągle rosnącą liczebność tych ostatnich istnieje ryzyko ich znacznego wpływu na zmniejszanie się liczebności ptaków gniazdujących na terenach otwartych (np. derkacza, przepiórki, kuropatwy). Z mniejszych drapieżników można spotkać w Parku również kunę domową Martes foina, tchórza  Mustela putorius, gronostaja M. erminea, łasicę M. nivalis. Przedstawiciel rzędu zajęczaków zając Lepus europaeus jest gatunkiem nielicznym.
Na terenie Parku stwierdzono także 2 gatunki introdukowane w Europie – piżmaka Ondatra zibethicus i jenota Nyctereutes procyonides. Obecność obcych gatunków niesie za sobą ryzyko zakłócenia prawidłowego funkcjonowania ekosystemów. W przypadku Magurskiego Parku Narodowego szczególnie wzrost liczebności jenota może być zagrożeniem dla niektórych przedstawicieli miejscowej fauny.

Z rzędu owadożernych Insectivora stwierdzono występowanie w MPN 9 gatunków, z których najliczniejszym jest ryjówka aksamitna Sorex araneus, zamieszkująca głównie tereny leśne i zaroślowe. W Polsce wszyscy przedstawiciele tego rzędu należą do zwierząt chronionych, ale szczególnie interesujące jest stwierdzenie występowania tak rzadkich i zagrożonych gatunków, jak: ryjówka górska S. alpinus i rzęsorek mniejszy Neomys anomalus, a także rzęsorek rzeczek N. fodiens, zębiełek białawy Crocidura leucodon, zębiełek karliczek C. suaveolens i ryjówka malutka S. minutus.
Z rzędu gryzoni Rodentia, który w Parku jest reprezentowany przez 17 gatunków, na terenach leśnych i zaroślowych MPN najliczniejszymi gatunkami są nornica ruda Clethrionoys glareolus i mysz leśna Apodemus flavicollis,występują również wiewiórki Sciurus vulgaris.
Na terenach łąkowych dominują liczebnie: nornik bury Microtus agrestis, nornik zwyczajny M. arvalis i mysz polna Apodemus agrarius. Interesującym gatunkiem jest występująca na terenach otwartych darniówka zwyczajna Pitymys subterraneus, a do rzadkich i chronionych gryzoni należą: badylarka Micromys minutus, smużka Sicista betulina, orzesznica Muscardinus avellanarius i popielica Glis glis.
W rzędzie nietoperzy spośród 21 gatunków występujących w Polsce, w MPN stwierdzono obecność 10 gatunków. Są to: podkowiec mały Rhinolophus hipposideros, nocek duży Myotis myotis, nocek wąsatek M. mystacinus, nocek rudy M. daubentoni, mroczek posrebrzany  Vespertilio murinus, mroczek pozłocisty Eptesicus nilssoni, mroczek późny E. serotinus, borowiec wielki Nyctalus noctula, gacek brunatny Plecotus auritus i mopek Barbastella barbastellus . W okresie wiosenno-letnim najliczniej notowanym z nich był, spotykany we większości środowisk, mroczek pozłocisty, a do dominantów należały też nocek rudy i gacek brunatny. W „Atlasie rozmieszczenia ssaków w Polsce” (1983), aż 7 z wymienionych gatunków nie było notowanych w centralnej części Beskidu Niskiego, natomiast nowym gatunkiem dla tego obszaru okazał się mopek. Wszystkie nietoperze podlegają w Polsce ochronie gatunkowej, jednak specjalna uwaga powinna być poświęcona 3 gatunkom stwierdzonym w Magurskim PN, które są umieszczone w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt. Należą do nich silnie zagrożony podkowiec mały, a także mroczek posrebrzany i mroczek pozłocisty.

Na terenie Magurskiego PN stwierdzono 160 gatunków ptaków z czego 117 gatunków należy do lęgowych. Do najciekawszych elementów awifauny lęgowej należą ptaki szponiaste. Z 19 gatunków gniazdujących w Polsce, 13 występuje w Karpatach, a 8 z nich gnieździ się w Magurskim PN. Najliczniejszy jest myszołów Buteo buteo, którego zagęszczenie wynoszące około 60 par/100 km2 powierzchni Parku, należy do najwyższych w kraju. Drugim pod względem liczebności ptakiem drapieżnym jest orlik krzykliwy Clanga pomarina. Gatunek ten - umieszczony w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt - gnieździ się na tym terenie w liczbie około 31 - 35 par. Osiągane zagęszczenie około 23 pary/100 km2 powierzchni Parku jest jednym z najwyższych w Polsce.
Z pozostałych gatunków jedynie krogulec Accipiter nisus występuje stosunkowo licznie (kilkanaście par), natomiast jastrząb A. gentilis, trzmielojad Pernis apivorus, kobuz Falco subbuteo i pustułka F. tinnunculus  należą do ptaków nielicznych. Na obszarze Parku gnieździ się też jedna para orła przedniego Aquila chrysaetos, gatunku, którego cała polska populacja aktualnie szacowana jest na około 35 par.
Nie mniej ciekawą grupą ptaków są sowy. Z 9 gatunków gnieżdżących się w Polsce, aż 8 przystępuje do lęgów w Magurskim PN. Najbardziej spektakularnym gatunkiem sowy  jest puchacz Bubo bubo, którego występowanie zostało potwierdzone w 2006 roku.
Najliczniejszą sową w Parku jest puszczyk uralski Strix uralensis.  Jego zagęszczenie około 60 par/100 km2 Parku jest najwyższym w kraju, a prawdopodobnie również w Europie. Szacunkowe wyliczenia wskazują, iż na terenie Magurskiego PN gnieździ się około 100 par tj. 20-30% populacji krajowej. Drugim pod względem liczebności jest puszczyk zwyczajny Strix aluco, występujący w zagęszczeniu 26 par/100 km2. Znacznie rzadsze są pozostałe gatunki: sowa uszata Asio otus, włochatka Aegolius funereus i sóweczka Glaucidium passerinum. Otulinę parku zamieszkują jeszcze dwie inne sowy: pójdźka Athene noctua i płomykówka Tyto alba.

Z 10 gatunków z rzędu dzięciołowych stwierdzonych w Polsce, w Magurskim PN gnieździ się aż 9. Najliczniejszy jest dzięcioł duży Dendrocopos major, natomiast drugim pod względem liczebności jest dzięcioł czarny Dryocopus martius.
W Parku występują też dwa najrzadsze gatunki spośród polskich dzięciołów. Jednym z nich jest dzięcioł białogrzbiety Dendrocopos leucotos zasiedlający wilgotne lasy łęgowe o charakterze naturalnym. Jeszcze rzadszym jest dzięcioł trójpalczasty Picoides tridactylus. Ten borealno-górski element naszej fauny występuje w drzewostanach iglastych w liczebności nie przekraczającej kilku par.
Awifauna cieków wodnych reprezentowana jest przez 5 gatunków: zimorodka Alcedo atthis, sieweczkę rzeczną Charadrius dubius, brodźca piskliwego Actitis hypoleucos oraz 2 gatunki ptaków typowych dla środowisk górskich. Należy do nich pluszcz Cinclus cinclus, którego zagęszczenie wynosi 0,13 pary na 1 km bieżący potoku i nieco liczniejsza pliszka górska Motacilla cinerea – 0,41 par/1 km.

Na terenie Magurskiego PN stosunkowo licznie występują kruk i bocian czarny. Kruk Corvus corax osiąga zagęszczenie 17 par/100 km2, natomiast bocian czarny Ciconia nigra - 5,5 pary/100 km2. W obu przypadkach zagęszczenie należy do najwyższych w Polsce.

Ważną grupę ptaków stanowi zespół zasiedlający tereny otwarte. Do najważniejszych gatunków należą tu derkacz Crex crex i przepiórka Coturnix coturnix, oraz dzierzba gąsiorek Lanius collurio.

Beskid Niski jak i sam Magurski Park Narodowy jest obszarem istotnym dla ptaków wędrownych. Jednym z najbardziej spektakularnych migrantów jest żuraw Grus grus, który w okresie wiosenno-jesiennym przelatuje nad terenem Parku w stadach od kilkunastu do kilkuset osobników. Szeroka dolina Wisłoki z rozległymi łozowiskami stanowi ważny punkt odpoczynku i bazę żerowiskową dla wielu gatunków ptaków wróblowych przelatujących jesienią na zimowiska. Coroczne w otulinie Parku w okolicy wsi Myscowa ornitolodzy z Akcji Carpatica obrączkują ponad 3000 ptaków z kilkudziesięciu gatunków.

Obszar Magurskiego Parku Narodowego jest jednym z nielicznych rejonów w Polsce, gdzie rząd płazów ogoniastych Caudata, reprezentowany jest przez wszystkie pięć krajowych gatunków. Licznie występują tu spotykane przede wszystkim na obszarach górskich traszka górska Ichthyosaura alpestris oraz endemiczna dla Karpat traszka karpacka Lissotriton montandoni. Obecne są niemniej również dwa pozostałe gatunki traszek, bardziej związanych z siedliskami nizinnymi, tj. traszka zwyczajna Lissotriton vulgaris oraz traszka grzebieniasta Triturus cristatus. Na leśnych obszarach MPN stosunkowo licznie obserwowana jest także rozmnażająca się w strumieniach górskich salamandra plamista Salamandra salamandra.

Z rzędu płazów bezogonowych Anura, na terenie MPN potwierdzone jest występowanie czterech gatunków. W większości zbiorników podczas wiosennych godów odnotowywana jest obecność żaby trawnej Rana temporaria oraz ropuchy szarej Bufo bufo. We wszystkich częściach Parku obserwowane są także ciepłolubne kumaki górskie Bombina variegata, rozmnażające się najczęściej w niewielkich oczkach wodnych, kałużach lub wypełnionych wodą, przydrożnych rowach. Sporadycznie spotykana jest także, wpisana do Polskiej czerwonej księgi zwierząt żaba zwinka Rana dalmatina. Wcześniejsze doniesienia o obecności na terenie MPN rzekotki drzewnej Hyla arborea i ropuchy zielonej Bufotes viridis wymagają potwierdzenia.
Od wielu lat prowadzimy Akcję żaba, która ma na celu wspomóc migrujące w niebezpiecznych miejscach, płazy. Tutaj dowiesz się więcej.

Na terenie Magurskiego Parku Narodowego występuje pięć gatunków należących do gromady gadów. Wszystkie reprezentują rząd łuskonośnych Squamata. Z podrzędu Autarchoglossa obecne są jaszczurka zwinka Lacerta agilis, jaszczurka żyworodna Zootoca vivipara, a także beznogi padalec kolchidzki Anguis colchica. Z podrzędu węży Serpentes regularnie obserwowane są zaskrońce zwyczajne Natrix natrix oraz żmije zygzakowate Vipera berus. W przeszłości odnotowywano pojedyncze obserwacje gniewosza plamistego Coronella austriaca, którego stosunkowo liczne stanowisko znajduje się w otulinie opodal granicy MPN.

W badaniach, które objęły 3 największe rzeki - Wisłokę, Ryjak i Wilsznię oraz 5 mniejszych potoków, stwierdzono występowanie 12 gatunków ryb. Zdecydowanym dominantem pod względem liczebności jest strzebla potokowa Phoxinux phoxinus - ponad 57% odłowionych ryb, a w dalszej kolejności: kleń Leuciscus cephalus i brzanka Barbus petenyi – po nieco ponad 10%. Pstrąg potokowy Salmo trutta m. fario stanowi około 7% spośród wszystkich odłowionych osobników. Natomiast pod względem biomasy dominantami są: kleń - ponad 43% z całkowitego udziału, pstrąg potokowy - 20%, brzanka - 17% i strzebla potokowa 10%.
Skład gatunkowy zespołu ryb zasiedlających wody Magurskiego PN jest zależny od wielkości cieku. W potokach najmniejszych - drugorzędowych, występują tylko 4 gatunki. Dominuje strzebla potokowa, liczny jest także głowacz pręgopłetwy Cottus poecilopus. Dalsze 2 gatunki to: pstrąg potokowy i śliz Orthrias barbatulus. Ichtiofauna potoków trzeciorzędowych jest bogatsza tylko o 2 gatunki, także z dominacją strzebli. W ciekach czwartorzędowych występuje 11 gatunków, a oprócz strzebli potokowej liczne są także brzanka i kleń, a w dalszej kolejności - śliz i pstrąg. Jedynym ciekiem piątego rzędu jest Wisłoka poniżej ujścia Wilszni. Również w niej występuje 11 gatunków, z których jednak żaden nie dominuje tak wyraźnie jak strzebla potokowa w mniejszych ciekach. Najliczniejsza jest brzanka, a w dalszej kolejności - strzebla potokowa, kleń, śliz, piekielnica Alburnoides bipunctatus i pstrąg potokowy. Pozostałe występują śladowo.

W skład ichtiofauny Magurskiego PN wchodzą 3 gatunki prawnie chronione: śliz, głowacz pręgopłetwy i piekielnica. Szczególnie interesujące jest występowanie piekielnicy i głowacza pręgopłetwego - gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt.

Owady są najliczniejszą grupą zwierząt, jednak na terenie Magurskiego Parku Narodowym przebadano jedynie kilka wybranych grup. Dlatego też przedstawione tutaj dane są wybiórcze, ale w miarę upływu czasu i dopływu informacji będą one uzupełniane.

Motyle dzienne Rhopalocera
Jedną z poznanych grup owadów są motyle dzienne Rhopalocera. Na podstawie badań i obserwacji prowadzonych po utworzeniu Parku stwierdzono występowanie 85 gatunków. Wśród nich na szczególna uwagę zasługują gatunki uznane za zagrożone jak niepylak mnemozyna Parnassius mnemosyne, pokłonnik osinowiec  Limenitis populi, warcabnik szantawiec Carcharodus floccifera oraz pasyna lucylla Neptis rivularis. Natomiast do gatunków nieco mniej zagrożonych w Polsce i na obszarze MPN zaliczono pazia królowej Papilio machaon, czerwończyka nieparka Lycaena dispar, modraszka nausitous Maculinea nausithous, mieniaka strużnika Apatura ilia i przeplatkę diamina Melitaea diamina.
Czerwończyk nieparek i modraszek nausitous są gatunkami chronionymi. Warto podkreślić również, że stwierdzenie warcabnika szantawca jest pierwsze dla Karpat Polskich, a czerwończyka nieparka również pierwsze dla Beskidu Niskiego.
W 2009 roku spośród motyli dziennych ponownie po 50 latach udało się stwierdzić w 2 miejscach pazia żeglarza Iphiclides podalirius. Odnaleziono również 4 obszary występowania wcześniej nie notowanego w MPN modraszka ariona Maculinea arion, stanowisko modraszka telejusa Maculinea telejus oraz dwukrotnie stwierdzono dostojkę daphne Brenthis daphne - gatunek rzadko obserwowany w Beskidzie Niskiem.

Trzmiele i trzmielce
Lista owadów trzmielowatych stwierdzonych podczas badań obejmuje 15 gatunków trzmieli (Bombus) i 6 gatunków trzmielców (Psithyrus). W przypadku pierwszej grupy jest to 50% wszystkich gatunków znanych w Polsce, a w przypadku drugiej - 80%. Najliczniej obserwowane trzmiele to trzmiel kamiennik Bombus lapidarius, t. gajowy B. lucorum, t. rudy B. pascuorum oraz t. rudonogi B. ruderarius. 6 taksonów uznano za zagrożone w swej egzystencji: t. ciemnopasy B. ruderatus, t. różnobarwny zachodni B. s. proteus, t. różnobarwny wschodni B. s. soroeensis, t. paskowany B. subterraneus i t. szary B. veteranus. Wymienione owady są ważne dla funkcjonowania zespołów roślin Magurskiego PN, gdyż jak stwierdzono zapylają łącznie około 80 gatunków roślin. Warto również wspomnieć, że wszystkie gatunki trzmieli w Polsce są objęte ochroną gatunkową.

Biegacze
W roku 2005 przeprowadzono pierwsze badania chrząszczy z rodziny biegaczowatych Carabidae. Z terenu MPN oznaczono wtedy 35 gatunków tych chrząszczy. Najliczniejszymi okazały się biegacz Linneusza Carabus linnaei, biegacz fioletowy C. violaceus i Pterostichus vulgaris.
W Polsce ochronie gatunkowej podlegają biegaczowate z rodzaju biegacz Carabus i tęcznik Calosoma. Na terenie MPN odnaleziono 11 chronionych biegaczy – biegacz zielonozłoty Carabus auronitens, b. wręgaty C. cancellatus, b. zwężony C. convexus, b. skórzasty C. coriaceus, b. gładki C. glabratus, b. granulowany C. granulatus, b. ogrodowy C. hortensis, b. pomarszczony C. intricatus, b. dołkowany C. irregularis, b. Linneusza oraz b. fioletowy. Ciekawymi gatunkami są również Harpalus quadripunctatus – gatunek reliktowy, Pterostichus foveolatus – endemit karpacki oraz dwa subendemity karpackie, tj. Trechus pulchellus i, wspominany wcześniej, biegacz dołkowany.

Pędrusie i ryjkowce
Dobrze poznaną grupą owadów w MPN są chrząszcze roślinożerne z rodzin pędrusi Apionidae i ryjkowców Curculionidae. Na terenie Magurskiego PN i jego otuliny stwierdzono 64 gatunki pędrusi i 223 ryjkowców. Możemy tu na przykład wyróżnić grupę gatunków górskich liczącą 24 taksony, z której najciekawsze są gatunki karpackie: Otiorhynchus obsidiamus, Bryodaemon kocsirenae, Liophloeus gibbus, Donus oxalidis, Acalles petryszaki i Dorytomus carpathicus. Ich występowanie ograniczone jest tylko do tego łańcucha górskiego, ewentualnie znane są one z pojedynczych stanowisk z terenów przyległych. Inną ciekawą grupą są pędrusie i ryjkowce kserotermofilne, spotykane niemal wyłącznie w środowiskach ciepłych i suchych. Grupa ta w MPN liczy 61 gatunków. Wiele z nich wykorzystuje Beskid Niski będący obniżeniem w łańcuchy Karpat do migracji z południa na północ. Są to Perapion lemoroi, Protapion gracilipes, Otiorhynchus laevigatus, Eusomus ovulum i Trichosirocalus hassicus. Dużą rolę w Magurskim PN odgrywają również gatunki leśne, których oznaczono 86. Dodatkowo interesującymi chrząszczami ze względu na ich rozmieszczenie są Sitona tenuis, Lixus myagri, Bradybatus kellneri, Coeliodes nigritarsis i Trichosirocalus hassicus.

Na terenie MPN licznie występuje nadobnica alpejska Rosalia alpina, ginący w kraju gatunek chrząszcza. Należy ona do rodziny kózkowatych. Zasięg jej występowania w Polsce ogranicza się do południowo-wschodniej części kraju. Jest gatunkiem podlegającym ścisłej ochronie, umieszczonym w Polskiej Czerwonej Księdze w kategorii skrajnie zagrożonych i ginących. W MPN można ją licznie spotkać na przełomie lipca i sierpnia, w takcie rójki, w miejscach zalegania drewna bukowego.

Na terenie MPN stwierdzono również obecność niezwykle ciekawego i rzadkiego owada – modliszki zwyczajnej Mantis religiosa. Jest to jedyny przedstawiciel rodziny modliszkowatych w Polsce. Pierwszy okaz modliszki został zaobserwowany w roku 2002 na terenach łąkowych niezamieszkałej miejscowości Ciechania. W tym samym roku modliszkę obserwowano jeszcze dwukrotnie. W roku 2003 poszukiwania potwierdziły, że znalezione okazy nie zostały przypadkowo zawleczone, gdyż odnaleziono kolejne okazy modliszki w nowych miejscach. Należy przypuszczać, że owad ten na stałe zamieszkuje dobrze nasłonecznione łąki Magurskiego PN.